استفاده از مطالب، تصویرسازی ها، عکس ها، فیلم ها و پادکست ها با ذکر منبع و لینک مستقیم به وب سایت پلاك 52 بلامانع است.
هرچند نیما نخستین سراینده شعر نو نبود اما نقش مهم او در به ثمر نشاندن آن همراه با سرودن شعرهای بی نظیر به این سبک و مطرح کردن بحث های تئوریک تازه و علمی نام او را به عنوان، پدر شعر نو، به ثبت رساند. در راستای شناسایی نیما منتقدان بسیاری شعرهای او را نقد و تحلیل کرده اند و عده ای هم در جمع آوری آثارش کوشیده اند. اما تعداد آثار وی در زمینه های مختلف نقد و مباحث تئوری شعر، سرودن شعرهای مختلف در قالب های گوناگون و… و شناخت ناکافی افرادی که در زمینه شعرهای نیما فعالیت کرده اند سبب شده است در بسیاری از موارد شناخت مطلوبی از نیما نصیب علاقه مندان ادبیات فارسی نشود.
شاگرد مستقیم نیما یوشیج
مجموعه کامل اشعار نیما ، که برای اولین بار چاپ شد، کامل نیست و اشتباهات فراوانی دارد.
همین مسأله سبب شده است سیروس نیرو، شاعر و پژوهشگر نامی معاصر، ۳۰سال از عمر خود را صرف اصلاح اشعار نیما و چاپ تازه و مفیدی از آن کند. او تنها شاگرد مستقیم و زنده نیما محسوب می شد و شنیدن سخنانش درباره نیما و شعر نو و خواندن کتابهایش هر علاقه مند شعر معاصر فارسی را برای قضاوت درست و شناخت موقعیت و شرایط شعر نیما و شعر امروز به خود می خواند.
سیروس نیرو هشتم مرداد ماه ۱۳۰۹ درمحله دوشان تپه تهران از خانواده ای سرشناس و قدیمی به دنیا آمد. پیش از شروع تحصیلات ابتدایی مدتی در مکتب خانه ملااسماعیل واقع در جعفرآباد شمیران قرآن آموخت. دوره دبستان و دبیرستان را در مدرسه های شاهپور تجریش، ادب، جمشید جم و فیروزبهرام زرتشتیان، بدر و علمیه به پایان برد. بعد از گرفتن دیپلم دوره دانشسرای عالی تربیت معلم را گذراند؛ اما به علت وقوع کودتا نتوانست مدرک فوق دیپلم بگیرد، سپس وارد دانشکده ادبیات دانشگاه تهران شد و سال ۱۳۳۶ این دوره را به پایان رساند و موفق به دریافت لیسانس ادبیات شد.
استخدام در صنایع غذایی
سپس به مدت دو سال در دوره اداره صنایع غذایی و خشکبار اصل چهار شرکت کرد و به عنوان متخصص خرما در سال ۱۳۳۷ سرپرست کارخانه خرمای خرمشهر شد و تهران را ترک گفت. او که نخستین شعرش را سال ۱۳۲۸ گفته بود، به دلیل این شغل از پایتخت و شعر و شاعری آن دور افتاد و رابطه اش با نشریه ها و محافل ادبی قطع شد. هشت سالی به تناوب در این سمت بود؛ تا کارخانه به بخش خصوصی واگذار شد و نیرو هم از عذاب و گرما رهایی یافت. وی سپس با گذراندن دوره کارآموزی بودجه در دانشکده علوم بازرگانی به دفتر بودجه منتقل شد و تا سال ۱۳۶۰ در آن سازمان به فعالیت مشغول بود. در این سال ها نیرو تنها دلمشغولی اش شعر بود و حاصل آن مجموعه هایی سرشار از عشق و حس زندگی.
پنج دهه شاعری
نخستین مجموعه شعر او سحر سال ۱۳۳۴ به چاپ رسید. این مجموعه که دربرگیرنده تجربه های سیروس نیرو در غزل، چهار پاره و شعر نیمایی بود به عنوان مجموعه اول کاری محکم و موفق بود. وی پس از این مجموعه رود را منتشر کرد این مجموعه که قرار بود در سال ۱۳۳۹ منتشر شود در چاپخانه توقیف شد و شاعر تا سال ۱۳۵۰ مجموعه ای منتشر نکرد. در این سال جاده و سال ۱۳۵۶ هم بهار از پنجره به چاپ رسید. از کودتا تا انقلاب (۱۳۵۸)، در تهاجم باد (۱۳۷۸)، مینیاتورهای ایرانی (۱۳۷۹)، از غلس تا گرمگاه (منظومه کوراوغلوی) (۱۳۷۹)، عشق ات رسد به فریاد (۱۳۸۰)، ردپا (۱۳۸۱) و پائیزان که سال ۱۳۸۳ منتشر و امسال به بازار نشر روانه شده حاصل بیش از پنج دهه شاعری اوست.
مهمترین ویژگی شعر نیرو
از مهمترین ویژگی های شعر نیرو می توان به تصویرپردازی او اشاره کرد. شناخت وی از ادبیات فارسی، موسیقی سمفونیک و سینما سبب شده است خواندن شعرهایش پاسخگوی نیازهای مختلف مخاطب باشد. شمس لنگرودی در تاریخ تحلیلی شعر نو ضمن قرار دادن مجموعه جاده از سیروس نیرو در میان مجموعه های باارزش سال ۱۳۵۰ مزیت شعر نیرو را در استفاده به قاعده مضمون گرایی تثبیت شده می داند.
برای مطالعه شما:نگاهی به زندگی و آثار فرخ تمیمی :کارنامه ی ناتمام
نیرو در سرودن شعر سبکی ویژه دارد. در مجموعه مینیاتورهای ایرانی شعرهای کوتاه او چنان قدرتی دارند که خواننده را به حیرت وامی دارند:
کمان ماه خالی ست
به روی شاخه افرا
کبوتر را
هراسی نیست»
یا
«ماه توی رخت خواب آب خوابیده
وای ازین آب حسود
صورت مهمان خود را
پیر می سازد.
دیوان حافظ به روایت سیروس نیرو
وی که نزد استادان بزرگی همچون دکتر ذبیح الله صفا، دکتر محمد معین، علامه جلال الدین همایی به دانش اندوزی پرداخته، به تصحیح دیوان شاعران بزرگ ایران پرداخته است از جمله دیوان حافظ را به شیوه ای نو و با دقت علمی تصحیح کرده و با نام گنج مراد به چاپ رسانده است.
در زمینه شعر نو هم نخستین گام سیروس نیرو انتشار کتاب شاهکارهای شعر معاصر ایران با همکاری فریدون کار است اما کار مهم او بررسی و تصحیح دیوان اشعار نیما یوشیج است. نیرو این کار تحقیقی را با نام دنیای شجاع نو منتشر کرده است.
سیروس نیرو در سال ۲۵ آبان ۱۳۹۵ درگذشت و در قطعه ی هنرمندان بهشت زهرا آرام یافت.
یادش گرامی.
