جشن سده جشن آتش است. آتش در زندگی افراد بشر و در تمدن نقش شگفت انگیزی داشته است و در تمام کشورهای دنیا، اساطیری پیرامون آن ساخته شده است. در اساطیر ایران و در شاهنامه فردوسی، آتش به وسیله هوشنگ کشف می شود و به همین جهت جشن سده یا جشن آتش برگزار می شود.

جشن سده یکی از جشن های معتبر و با ارزش ایرانی بوده است.  دلایل گوناگونی برای نام این جشن بازگو کرده اند از جمله اینکه پنجاه روز و پنجاه شب تا نوروز باقی مانده است و یا اینکه قبلا سال دو فصل داشته، یک فصل تابستان و یک فصل زمستان؛ فصل زمستان از اول آبان تا دهم بهمن صد روز می شد که صدمین روز زمستان گرامی داشت سده می شد.


 ولی برخی بر این باورند که به عدد صد ارتباطی ندارد و در زبان اوستایی سده به معنای “برآمدن خورشید” و “برآمدن نور” است. اگر به این اعتبار به آن نگاه کنیم از یلدا به این جشن چهل روز گذشته است و در حقیقت می تواند جشن چهلم تولد خورشید بوده باشد.

برای مطالعه بیشتر:

نور زیتونی که نه شرقی ست و نه غربی

جشن، از نوع ایرانی

شکفتن گل از گل در جشن سده

 دلیل این جشن هرچیزی که بوده است در تمام ایران حتی بعد از حمله مغول این جشن برای ایرانیان گرامی بوده است. به ویژه بعد از اینکه سلسله های آزاد که در ایران، بر سر کار آمدند، این جشن را در مقابل تازیان گرامی داشتند و در تمام دیوان های این دوره از جشن سده یاد شده است.

در شاهنامه فردوسی می خوانیم:

چو آگاه شد زان سخن هرکسی
همی آفرین خواند هرکس بسی
برفتند یک سر به آتشکده
به ایوان نوروز و جشن سده