مردان بدون دهان شهر یری، چه رازی در سینه دارند؟ 

بدون تردید استان اردبیل یکی از بهترین مقاصد گردشگری کشور است، طبیعت و مسیر بسیار زیبای منتهی به این استان که از پیچ و خم مه آلود کوهستانی گردنه حیران می گذرد و تا دامنه قله سبلان امتداد می یابد، چشم هر بیننده ای را می نوازد و هر چه به قله زیبای سبلان نزدیکتر شوید جاذبه های گردشگری بکر و ناب بیشتر خود نمایی می کنند. ازچشمه های آب گرم که خاصیت درمانی دارند تا دره های طولانی و خوراکی های ارگانیک، پل معلق و صدها جاذبه گردشگری دیگرکه در این منطقه وجود دارد .

اردبیل، شهر مقدس

اردَبیل با نام باستانی آرتاویل – ترکیب دو کلمه آرتا به معنای مقدس و ویل به معنای سرزمین یا شهر مقدس- یکی از شهرهای بزرگ ایران و مرکز استانی به همین نام است، استان اردبیل شهرستان ها و مناطقی در مجاورت خود دارد که از نظر تاریخی مورد توجه است یکی از این شهرستان ها مشگین شهر است منطقه باستانی معروف به شهر یری در شمال غربی روستای پیرازمیان و ۳۱ کیلومتری شرق مشگین شهر در کنار رود قره سو قرار دارد. وسعت این منطقه تاریخی ۴۰۰ هکتار است و از سه قسمت دژ نظامی، معبد و قوشا تپه تشکیل می شود.

 شهر سنگ های برافراشته

شهر یری دارای سنگ های ‌برافراشته و سنگ نگاره های زیادی است که با گذشت زمان فرسوده شده و سبب شده آسیب زیادی به این آثار باستانی وارد شود، گردباد سال۱۳۹۰ باعث تخریب و ویرانی بخش زیادی از محوطه مورد نظر شد. ارتفاع این سنگ های برافراشته بین ۷۰ تا ۳۶۰ سانتی ‌متر است و نکته قابل توجه و جالب اینکه این سنگ های برافراشته به شکل انسان است و چهره انسان بر روی آن ها نقش شده است. نقش ها و حکاکی های سنگی شکل انسان های دست به سینه را نشان می دهد که بیشترشان دهان ندارند.

بانوی سخنگوی شهر یری

در کنار آن همه مجسمه آدم های بی دهان به شکل مرد، تنها یک زن ایستاده! بله مجسمه یک زن اما نه بدون دهان بلکه بر عکس سایر مجسمه ها، این زن تنها که مجسمه اش در بین آن همه مجسمه مرد قرار دارد دارای دهان است!

برخی بر این باورند که آن زن به واسطه نوعی مشروعیت دینی یا قانونی به عنوان عابد یا سخنگو به این شکل حکاکی شده است و برخی اینچنین تفسیر می کنند که زنان در تاریخ آن دوران از منزلت بالایی برخوردار بوده و بسیار قابل احترام بوده اند و این سنگ افراشت با مضمون احترام به زنان اینگونه ساخته شده است.

نارین قلعه میبد

روستای ابیانه

شهر یری در هزارتای تاریخ ایران زمین

آنچه در معرفی این منطقه در ورودی نوشته شده است نشان می دهد که قدمت آثار این محوطه به اواخر دوره نوسنگی و مس سنگی و نیز اوایل دوره آهن مربوط است. چارلز برنی، باستان شناس معروف، دوره این منطقه را همزمان با هخامنشیان ولی خارج از محدوده دولت آنها می داند. با توجه به نبود سفال در کنار سنگ افراشته، نمی توان نظر دقیقی در مورد زمان آنها داد ولی آنها میانه هزاره دوم تا میانه هزاره اول را بهترین دوره برای سنگ افراشته دانسته اند.

در منطقه شهر یری چند دوره تاریخی از مس- سنگی، عصر آهن ۱ و عصر آهن ۲ مشخص شده است و بقایایی از قلعه‌ای متعلق به دوره آهن کشف گردیده‌است. در فصول بعدی حفاری، بقایایی از سفال و نقوش انسانی دیده شد. گفته شده که تا حالا از این گونه سنگ‌ های برافراشته یک قطعه در قپوزستان آذربایجان و هفت قطعه هم در حکاری کردستان ترکیه دیده شده است.

اتوموبیل زیبا

قسمت سوم ، زیبای شاه پسند

تماشا کنید :

تاریخ، عبرت آموز است

با قدم زدن در فضای آرام این محوطه باستانی و خیره شدن به این سنگ افراشت ها مطالبی در ذهن تداعی می شود که قطعا مرور آن خالی از لطف نیست، از عظمت و بزرگی آن اجتماع و دغدغه انسان های آن دوران در چشم به هم زدنی حدود ۷۰۰۰ سال سپری شده و حالا سکوت جایگزین همه هیاهو های شهر شده است.

اکنون این محوطه تنها بازمانده اجتماعی است که دارای حاکم و معبد و نگهبان و خدمتکار و … بود و مردان و زنانی در کنار هم زیسته و خوبی ها و بدی و گرمی و سردی های بسیاری را با هم چشیده اند، مجسمه های سنگی مملو از سکوتی مبهم به ما می نگرند  که شاید فردا نیز خاطرات شهری روایت شود که اکنون ما جزیی از هیاهوی آن هستیم و شاید عبرت تاریخ دقیقا همین باشد.

عکس: غلامرضا شهدادیان