پرونده یک قتل در هند که الهام‌بخش ملکه داستان‌های جنایی شد 

کمتر موضوعی به جذابیت اختلافات خانوادگی است – به خصوص اگر که افراد درگیر در ماجرا، خویشاوند خود ما نباشند و اختلافات با قتل هم همراه شود.

آگاتا کریستی که غالبا او را «ملکه داستان‌های جنایی» می‌نامند بیش از دیگران بر این واقعیت آگاهی داشت و اولین رمان پلیسی او با نام «ماجرای اسرارآمیز در استایلز» خواننده را با داستانی جذاب از ماجرای قتلی که زاییده اختلاف خانواگی است آشنا می‌کند.

این داستان که در ژانر «قاتل کیست؟» نوشته و در سال ۱۹۲۰ منتشر شد، ماجرای تخیلی قتل یک زن ثروتمند به نام امیلی اینگلتورپ را بیان می‌کند که شوهر دومش – که بیست سال از خود او جوانتر بود – از سوی کل خانواده و همچنین دوست مورد اعتمادش، اولین هاوارد، مظنون اصلی قتل معرقی می‌شود. محل قتل، یعنی خانه امیلی انگلتورپ، خانه استایلز نام دارد.

در این کتاب یکی از نمادین‌ترین شخصیت‌های کریستی – کارآگاهی با سر و شکل عجیب به نام هرکول پوآرو – به خوانندگان معرفی می‌شود و مانند کتاب‌های بعدی نویسنده، پس از بررسی چندین مظنون‌ به ارتکاب جنایت، چرخش‌های تکان‌دهنده در ماجرا و یافتن انواع سرنخ‌های آشکار و پنهان از دید سایرین، بالاخر در پایان داستان، ماجرا واقعی را «افشا» و عامل واقعی جنایت را معرفی می‌کند.

پلاک۵۲ را در اینستاگرام دنبال کنید

اما رمان «ماجرای اسرارآمیز در استایلز» از این جهت منحصر به فرد است که به نظر می‌رسد از یک ماجرای واقعی قتل الهام گرفته است که بیش از یک قرن پیش در یک منطقه ییلاقی و زیبا در شمال هند به نام موسوری، رخ داد.

در سپتامبر ۱۹۱۱، جسد فرانسیس گارنت اورمه، زن ۴۹ ساله، در اتاقش در هتل لوکس ساووی در موسوری پیدا شد. این هتل را یک وکیل دادگستری ایرلندی تاسیس کرده بود.

گزارش پزشک قانونی حاکی از آن بود که خانم اورمه با سم اسید پروسیک مسموم شده که یکی از ترکیبات سیانید است.

دوست او، زنی به نام اوا مونت استیونز، ۳۶ ساله، به ارتکاب قتل متهم شد.

همانطور که یک روزنامه استرالیایی در گزارشی در سال ۱۹۱۲ اشاره کرد، این پرونده به دلیل «ویژگی‌های شرایط پیرامونی آن» به سرخط روزنامه‌های جهان راه یافت. روزنامه‌های بریتانیا اخبار لحظه به لحظه محاکمه را با عناوینی مانند «محاکمه قاتل موسوری»، «راز قتل در هتل» و «محاکمه پیش‌گوی گوی بلورین» منتشر می‌کردند.

راسکین باند، نویسنده هندی ساکن موسوری که مطالب متعددی در مورد این منطقه دنج و سرسبز نوشته، در یکی از مقاله‌های خود ارتباط بین پرونده معروف قتل در هتل ساووی و کتاب کریستی را شرح داده است. او گفته است که ماجرای این قتل در زمان خود به یک پرونده جنجالی تبدیل شده بود.

بر اساس گزارش‌های مرتبط با این پرونده، خانم اورمه بیش از یک دهه در هند زندگی کرده و با استیونز، ساکن شهر لاکنو که به احضار ارواح علاقمند بود، آشنا و با او دوست شد.

در ادامه گزارش آمده است که اورمه، یک «زن تنها»، نحوه پیشگویی با نگاه کردن به گوی بلورین و دیگر شیوه‌های پیشگویی و به اصطلاح علوم غریبه را از استیونز فراگرفت.

آن دو برای مدتی همراه هم در هتل ساووی اقامت داشتند و به ادعای استیونز، او در این مدت از اورمه، که شرایط خوبی نداشت، مراقبت می‌کرد.

دادستان خانم استیونز را متهم می‌کرد که برای منتفع شدن از وصیتنامه خانم اورمه، به او سم خورانده است. اورمه در این وصیتنامه مبلغ هنگفتی پول، سه گردنبند و جواهرات ارزشمند دیگری را برای دوستش به ارث گذاشته بود.

اما وکیل مدافع مدعی بود که اورمه در نتیجه «غم و اندوه شدید» به خاطر مرگ مردی که برای ازدواج با او به هند رفته بود، و ابتلا به یک بیماری ناخوشایند خودکشی کرده است.

این پرونده به دلیل پیچ و خم‌های فراوان باعث سردرگمی پلیس شده بود. تحقیقات کارآگاهان حاکی از آن بود که استیونز قبل از مرگ اورمه به لاکنو رفته بود و دوم اینکه، اتاقی که جسد اورمه در آن یافت شد از داخل قفل بود.

پلیس همچنین به جز یک شیشه قرص خواب و دو برچسب‌ «آرسنیک» و «اسید پروسیک»، هیچ ماده یا داروی دیگری در اتاق اورمه پیدا نکرد.

پلاک۵۲ را در تلگرام دنبال کنید

در اوایل دهه ۱۹۰۰، خریداران ملزم بودند هنگام خرید دارو، دفتر داروخانه را امضا کنند اما دادستان اشاره کرد که امضای خرید اسید پروسیک با امضاهای خانم اورمه مطابقت نداشته است.

دادستان همچنین گفت که استیونز شش ماه قبل از این ماجرا، در گفتگو با یکی از دوستانش، مرگ اورمه را پیش‌بینی کرده و نسبت به ازدواج او با یک پزشک و بخشیدن تمامی ثروتش به نامزد خود ابراز نگرانی کرده بود.

اما وکیل مدافع اصرار داشت که استیونز «فداکارترین مصاحب» برای اورمه بود و هیچ مدرکی وجود ندارد که او سم را خریده یا به دوستش خورانده باشد.

سرانجام، اتهام استیونز اثبات نشد و قاضی با اعلام برائت او گفت که «شرایط واقعی مرگ خانم اورمه احتمالا هرگز معلوم نخواهد شد.»

برای مطالعه بیشتر:

آگاتا کریستی با «مرگ بر روی نیل» به چین می رسد

لو رفتن پیش از موعد «ماجرای اسرارآمیز در استایلز»

کتاب کریستی منعکس کننده بسیاری از تحولات پرونده قتل موسوری است. امیلی نیز به دلیل مسمومیت می‌میرد و درست مثل اورمه، جسد او در اتاقی یافت می‌شود که در آن از داخل قفل شده است. در پایان داستان معلوم می‌‎شود که اولین هاوارد در لباس مبدل به داروخانه رفته و سم را با امضای جعلی خریده و با انگیزه مالی، دوستش را کشته است.

او همچنین قبل از مرگ امیلی، خانه اینگلتورپ را ترک کرده بود. پس دقیقا این قتل به چه صورت عملی شد؟ فقط پوآرو می‌تواند به این سئوال پاسخ بدهد!

دهه‌ها بعد، شباهت‌های بین پرونده قتل در ساووی و داستان کریستی همچنان طرفداران این نویسنده را مجذوب خود می‌کند. در سال ۲۰۲۲، منجیری پرابهو، نویسنده هندی رمان‌های پلیسی، در جشنواره بین‌المللی آگاتا کریستی در مورد «ارتباط جالب» بین اولین رمان کریستی و قتل موسوری سخنرانی کرد.

کریستی تنها نویسنده‌ای نیست که از مرگ‌های ناشی از سم در هند برای کتاب‌هایش الهام گرفت.

سیسیل والش ماجرای جنجالی جنایتی را روایت کرده است که در آگرا رخ داد و جهان را تکان داد.

در زمان وقوع این جنایت، آگرا بخشی از بخش اداری موسوم به مناطق متحده آگرا و اود هند تحت حاکمیت بریتانیا بود.

او در کتاب «قتل مضاعف آگرا: جنایت عشقی در امپراتوری بریتانیا در هند» حکایت می‌کند که چگونه آگوستا فولم، یک زن انگلیسی ساکن شهر میروت، و دکتر کلارک، یک مرد انگلیسی-هندی، توطئه کردند تا همسران خود را مسموم کنند تا بتوانند با هم زندگی کنند.

در هند قرن نوزدهم هم مانند ایالات متحده و اروپا، استفاده از سم رایج بود. فروش مواد سمی، به ویژه آرسنیک، کنترل نمی‌شد.

دیوید آرنولد در کتاب خود با عنوان «تاریخ‌های مسموم: سم و آلودگی در هند نوین» می‌نویسد که چگونه کثرت مسمومیت با آرسنیک «انگیزه اولیه» تدوین قانون نظارت بر سموم هند در سال ۱۹۰۴ شد تا به این ترتیب، نحوه فروش و استفاده از سموم قابل کنترل باشد.

او می‌نویسد که «ده سال پس از آن، در سال ۱۹۱۴ که نوبت بررسی عملکرد قانون سموم رسید، دولت محلی «مناطق متحده» به دو مورد مسمومیت در این استان در سال‌های پیش از آن تاریخ اشاره کرد، یکی پرونده قتل اورمه و دیگری پرونده فولم-کلارک.»

رمان‌های جنایی همچنان یک ژانر جذاب برای مخاطبان فیلم، پادکست و نمایش‌های وب است.

اما برای طرفداران کریستی، «ماجرای اسرارآمیز در استایلز» همیشه جایگاه ویژه‌ای در این مجموعه وحشتناک خواهد داشت.

*شریلان مولان