در هزاره های پیش از میلاد، مناطق وسیعی از آسیای مرکزی جولانگاه اقوام مختلفی از جمله سکاها بوده است، قومی کوچرو و بیابانگرد بودند که به علت کثرت اقوام ساکن، شرایط زندگی صحرایی، رفع نیاز های معیشتی جدید، ناچار به مهاجرت شدند و این امر موجب حفظ سبک زندگی بیابانگردی شده است. این قلمرو محل تلاقی گروه های بیشمار در حال حرکت و جابجایی از نقطه ای به نقطه دیگر بود که متضمن اختلاط نژادی می شد.

همچنین نفوذ سکاها در هنر اروپای شرقی، غربی و تصاویری از اشیای بر جای مانده از این دوران، بیانگر نوعی شیفتگی نسبت به جهان حیوانات است که در هنر اروپاییان تأثیر فراوان نهاده است.

 

سرزمین سرمت و سکائیه در سال ۱۰۰ پ.م. گستره شاهنشاهی پارت نیز در نقشه نشان داده شده‌است.

 

یکی از بارزترین مشخصات فرهنگ سکایی، تدفین باشکوه شاهزاده­ ها و قربانی کردن اسب برای آنان است. در آیین تدفین سکایی، اهمیت تدفین اسب همراه با اشیای گرانبهای بزرگ زاده به عنوان هدایا است.

سکاها در دوران ما

ساکی یکی از کهن‌ترین و ریشه‌دارترین ایلات در ایران است. طوایف و تیره ‌های مختلف این ایل در گستره چندین استان  لرستان، مرکزی، همدان، خوزستان، بختیاری، ایلام  به صورت یکجانشینی اقامت دائم دارند. ریشه و نژاد این ایل کهن به قوم باستانی سکاها (سکایی) بر می گردد.

سکا نام قوم باستانی با ریشه آریایی است که در زمان هخامنشیان می‌زیستند. قوم سکاها بزرگترین امپراتوری‌های بزرگ باستان همچون ماد، هخامنشی، اشکانی، مصر، روم، چین و… را به ستوه آورده و همواره اسباب زحمت آنان بوده‌ است. قوم سکا از ترکستان چین تا دریای آرال، ایران، با فاصله تا رود دُن و دانوب گسترانیده شده است.

سکاها در واقع، قوم عمده ای از یک گروه بزرگ بیابانگرد بودند که طوایفشان را نمی توان از یکدیگر باز شناساند و منشأ آنها را نمی توان به طور دقیق مشخص کرد. از سکاها، گورهای باستانی در سیبری کشف شده است.

آئین سکایی

دین آنها برخواسته از آیین کهن پرستش  عناصر طبیعت همچون آسمان و خورشید است؛ در حقیقت مظاهر طبیعت را می پرستیدند. سرداران و شیوخ هر طایفه، امور دینی و دنیایی آنان را در دست داشتند.
آنان همچنین بزرگترین مراسم دینی الهه ی بزرگ که مظهر آتش و جانوران بود را بر پا می داشتند. الهه در آثار هنری آنها دیده می شود. در خصوص زبان سکایی می توان گفت که به زبان های مادی و پارسی بسیار نزدیک بود.

لباس مردان امپراتوری هخامنشی در زمان سکاها شامل: کلاه، لباس بلند، پیراهن زیرین، شلوار و پاپوش بود.

 

 

سکاییان در ادوار مختلف تاریخ، نقش مهمی را به لحاظ فرهنگی و تاریخی ایفا نموده و کوچ اقوام مختلف از این ناحیه به نواحی دیگر در روند تاریخ تأثیر بسزایی داشته است.

اگر به تاریخ ایران باستان علاقمند هستید، این مطالب را مطالعه کنید:

سکاها در شاهنامه

رستم پهلوان نامی ایران در شاهنامه، اشاره ای از این قوم کرده است.

اسفندیار خطاب به رستم می‌گوید:

بدو گفت کای سگزی بدگمان  
نشد سیر جانت ز تیر و کمان

داریوش در سنگ نبشته خود از سه گروه سکایی یاد کرده است: هورم ورک، تیگر خئودا، تئی ترادریا
که اطلاعات جالب توجهی درباره سرگذشت مهاجرت سکاها در اختیار ما میگذارد.