سیده صبا میراسماعیلی

فیتونیا از گیاهان آپارتمانیِ زینتی و همیشه سبز، بومی جنگل‌های پُرباران کلمبیا، پرو، اکوآدور، بولیوی و شمال برزیل است. این گیاهِ خزنده، بسته به گونه، برگ‌های رنگی زیبایی دارد که آن را گزینه مناسبی برای چینش در تِراریوم‌ها (آکواریوم‌های گیاهی) کرده است.

 

مشخصات علمی نام علمی:

Fittonia albivenis

نام انگلیسی:

Nerve plant یا Mosaic plant

مشخصات ظاهری

فیتونیا که در فارسی پوست ماری هم خوانده می‌شود، ارتفاعی در حدود ۲۰ سانتیمتر دارد. برگ‌ها، بدون کنگره، تخم‌مرغی شکل، به طول ۷ تا ۱۰ سانتیمتر، بسته به گونه دارای کرک‌های خیلی ریز و به رنگ‌های سبزتیره، ارغوانی و قرمز با رگبرگ‌های عمیق و مشخص به رنگ سبز روشن، سفید یا قرمز است.

 

شاید علت نامگذاری این گیاه به عنوان گیاهِ عصبی همین رگبرگ‌های برجسته و در هم تنیده باشد که یادآور عصب‌های بدن است.

شاید علت نامگذاری این گیاه به عنوان گیاهِ عصبی همین رگبرگ‌های برجسته و در هم تنیده باشد که یادآور عصب‌های بدن است. ساقه این گیاه، نرم، پوشیده از کرک‌های بسیار ریز و خزنده بوده که به سرعت رشد کرده و فضای گلدان را پُر می‌کند.

 

گونه پاکوتاه این گیاه، برای کاشت در گلدان و یا داخل تراریوم، مناسب‌تر است. در صورت وجود شرایط مطلوب، ساقه گل‌دهنده در این گیاه به طول ۱۵ تا ۲۰ سانتیمتر تشکیل شده و گل‌های ریز و کوچک سفید متمایل به زرد رنگی، روی آن ظاهر خواهند شد که جنبه زینتی نداشته و عموماً از روی گیاه حذف می‌شوند.

 نیازهای محیطی نور

نور مناسب، یکی از نکته‌های کلیدی در نگهداری از فیتونیاست. این گیاه، سایه‌دوست است و نورمستقیم خورشید به آن آسیب می‌رساند. نگهداری طولانی مدت گلدان، پشت پنجره نورگیر هم، باعث چروک شدن برگ‌هایش خواهد شد. از سوی دیگر، قرار دادن طولانی مدت گلدان در مکانی که نورکافی ندارد، باعث رشد بیش از اندازه ساقه و بیشتر شدنِ فاصله جوانه برگ‌ها روی ساقه و در اصطلاح، علفی شدن آن خواهد شد. بنابراین، در زمستان‌های طولانی، قرار دادن گلدان در زیر نور فلورسنت، به رشد مناسب آن کمک خواهد کرد.

 

 

  • دما

فیتونیا بومی ِ مناطق گرمسیری‌ست پس طبیعتاً هم گرما را می‌پسندد و هم به سرما حساس است. مناسبترین دما برای رشد آن، ۱۸ تا ۲۴ درجه سانتیگراد بوده و اگر دما کمتر از ۱۵ درجه سانتیگراد باشد، رشد گیاه به شدت کاهش یافته و برگ‌ها شروع به ریزش خواهند کرد. از سوی دیگر، در دمای بالای ۳۰ درجه سانتیگراد، حتماً از غبارپاشی استفاده کنید تا گیاه پژمرده نشود.

  • آبیاری

این گیاه علاقه زیادی به رطوبت دارد پس خشکی خاک و فواصل آبیاریِ زیاد، می‌تواند باعث پژمردگی، ریزش برگ‌ها و از بین رفتن گیاه شود.

این گیاه علاقه زیادی به رطوبت دارد پس خشکی خاک و فواصل آبیاریِ زیاد، می‌تواند باعث پژمردگی، ریزش برگ‌ها و از بین رفتن گیاه شود.

فیتونیا را باید منظم و هر روز، آبیاری کنید. مقدار آب، فقط در حد مرطوب کردن خاک باشد. از مناسب بودن زهکش گلدان و خاک مطمئن شوید. غرقابی کردن خاکِ گلدان هم، سبب ریزش برگ‌ها خواهد شد. در فواصل بین دو آبیاری، حتماً اجازه دهید خاک گلدان خشک شود. بهتر است از آب‌های سبک و بدون املاح برای آبیاری استفاده کنید.

  • خاک

خاک قلیایی با قدرت زهکشی بالا، برای این گیاه مناسب است. مخلوطی از خاک جنگلی، ماسه، خاکبرگ و مقدار اندکی کوکوپیت و پرلیت بهترین ترکیب خاک برای فیتونیاست. خاک‌های سنگین، با نگهداشتن آب در داخل بافتِ خود، باعث پوسیدگی ریشه خواهند شد.

  • کود

از اوایل بهار تا اواخر تابستان، گیاهتان را با کودهای مایعِ مخصوص گیاهان آپارتمانی تقویت کنید. از آنجایی که کودها دستورالعمل‌های متفاوتی دارند، حتماً کوددهی را از روی دستورالعملی که روی بسته‌بندی درج می‌شود، انجام دهید.

روش تکثیر

فیتونیا را می‌توانید از طریق کاشتِ بذر، قلمه ساقه و تقسیم ریشه تکثیر کنید که مناسب‌ترین و ساده‌ترین روش، قلمه ساقه است.

  • قلمه ساقه

از اوایل بهار تا اوایل تابستان، قلمه‎ای به طول ۵ تا ۷ سانتیمتر که حداقل ۳ برگ و یا ۲ گره روی آن وجود داشته باشد از پایه اصلی جدا کرده، در ظرف آبی قرار دهید تا ریشه‌دار شود. پس از مرحله ریشه‌زایی، توصیه می‌شود قلمه‌ها را در گلدانی حاوی کمپوست و کوکوپیت قرار دهید و در دمای ۱۹ تا ۲۰ درجه سانتیگراد و نور کافی نگه‌دارید تا ریشه‌دار شوند. ممکن است تا یک ماه، ریشه‌دار شدن قلمه‌ها طول بکشد.

نکته

  • حاشیه برگ‌ها چروک خورده‌اند: رطوبت هوا کم است، غبارپاشی انجام دهید.
  • برگ‌های جوان، ریز بوده و از هم فاصله دارند: گلدان را به محل پُر نورتری منتقل کنید.
  • برگ‌های پائینی زرد شده و می‌ریزند:زهکش گلدان را چک کنید؛ خاک گلدان غرقابی شده است.
  • برگ‌ها بدشکل و پیچیده شده‌اند: دقت کنید رو و زیر برگ‌ها یا ساقه‌ها، حشراتی دیده می‌شوند یا خیر. باید از آفت‌کش مناسب برای از بین بردن آفت استفاده کنید.
  • برگ‌ها می‌ریزند و جوانه جدید ظاهر نمی‌شود:گلدان را به محل گرم‌تری منتقل کنید. تشنگی مفرط هم می‌تواند این عوارض را به همراه داشته باشد.