سیزدهم آگوست، روز جهانی چپ دست‌هاست؛ روزی برای این افراد تا برای یک روز هم که شده دنیای راست دست‌ها را که در آن زندگی می‌کنند فراموش کنند.

تحقیقات نشان می‌دهد که بین ۱۰ تا ۱۲ درصد جمعیت جهان چپ دست هستند. چپ دست بودن باوجود مشکلاتی که گاه و بیگاه در دنیای راست دست‌ها برایشان پیش میآید، در مجموع می‌تواند به دلایلی جالب و جذاب باشد.

 

  پیتر هاپر، روانشناس اهل ایرلند شمالی بر روی چند صد اسکن از جنین انسان مطالعاتی را انجام داد، آن هم در زمانی که جنین در رحم مادرش در حال مکیدن انگشتان خود بوده است، حدود ۹۰ درصد از نوزادانی که انگشتان دست راست خود را می‌مکند در ۱۲ سالگی راست دست می‌شوند، درحالی‌که سه چهارم از نوزادانی که انگشتان دست چپ خود را می‌مکند، چپ دست می‌مانند.

نقش ژنتیک در چپ‌دست بودن

 وضعیت ژنتیکی شما هم در این موضوع مهم است، اگر پدر یا مادرتان چپ‌دست باشند به احتمال زیاد شما هم چپ‌دست خواهید شد و اگر هر دوی آن‌ها چپ‌دست باشند، یک در چهار، شانس این که چپ دست شوید، وجود دارد.

از کی متوجه راست دست و چپ دست بودنمان می‌شویم؟

 نوزاد انسان نه راست دست است و نه چپ دست، ولی در ماه‌های اول زندگی کم کم به یکی از دست‌ها تمایل بیشتری نشان می‌دهد، در شش ماهگی اکثر نوزادان دو دست را به طور مساوی به‌کار می‌برند و در پایان سال اول زندگی، تمایل به یکی از دست‌ها قابل مشاهده و تشخیص است.

در دومین سال نیز کودکان گاهی دست اصلی خود را به دیگری تغییر می‌دهند، ولی تعداد این تغییر کمتر از سال اول است، طوری که تعداد تغییر در سومین سال زندگی کمتر از سال دوم می‌شود، تا این که در شش سالگی دیگر به‌طور تقریبی ترجیح دستی ثابت باقی می‌ماند، پس قبل از شش سالگی جواب این سوال که از کجا بفهمیم نوزاد چپ دست است یا راست دست بسیار مشکل است، اما راه‌های شناسایی وجود دارد.


پیشنهاد امروز > تماشای فیلم تیاتر سیریف


چپ دست و راست دست بودن، سلامتی شما را تعیین می‌کند

دانشمندان همچنین دریافته‌اند شیوع اختلالات شنوایی، بیش فعالی و برخی اختلالات رفتاری خاص در چپ‌دست‌ها بیشتر است، با این حال دلیل واقعی این مسئله هنوز به طور کامل مشخص نشده است، اما به نظر می‌رسد مغز این افراد پیچیدگی بیشتری نسبت به راست دست‌ها داشته باشد.

چپ دست‌ها در خطر بیشتری برای ابتلا به بیماری‌های عصبی و روانی قرار دارند، همچنین اختلالات یادگیری و ناهنجاری‌های روانی در چپ دست‌ها بیشتر خواهد بود. همچنین مطالعه‌های زیادی نشان داده‌اند که شیوع بیماری‌هایی نظیر آرتریت روماتوئید و زخم‌های گوارشی در جمعیت چپ دست به طور قابل توجهی کمتر از راست دست‌ها خواهد بود.

مطالعه کنید : مناسبت های جالب شهریور ۱۴۰۰ 

هنر و خلاقیت چپ دست‌ها بالاتر از راست دست‌ها است

به اعتقاد محققان، چپ دست ها جالب‌تر و پیچیده‌تر فکر می‌کنند و به‌طور معمول در یک گروه از دوستان، ایده‌های بهتری به سرشان می‌زند،  مغز انسان به دو نیم‌کره تقسیم شده است، نیم‌کره راست و نیم‌کره چپ مغز. افراد برای انجام بیشتر فعالیت‌هایشان، مثل صحبت کردن به نیم‌کره چپ مغز وابسته هستند. بیشتر راست دست‌ها در این گروه قرار دارند، اما حدود ۳۰ درصد چپ دست‌ها برای بیشتر فعالیت‌ها به نیم‌کره راست مغز وابسته‌اند و در بقیه آن‌ها در انجام فعالیت‌ها نیمی از مغز بر نیمی دیگر برتری ندارد.

گفته می شود که خلاقیت و مهارت در هنر و موسیقی در میان چپ دست‌ها بیشتر است. اما هیچ مدرک علمی برای ثابت کردن این مساله وجود ندارد اما بسیاری از ستارگان موسیقی و سینما از جمله لیدی گاگا، آنجلینا جولی و مت گرینیگ، خالق مجموعه کارتونی سیمپسون‌ها چپ‌دست هستند.

لیدی گاگا با دست چپ می نویسد
آنجلینا جولی

شنوایی و سخنرانی چپ دست‌ها با راست دست‌ها متفاوت است

چپ دست‌ها قدرت بالاتری در شنیدن تغییرات ریز و ظریف صداها دارند.  نیم‌کره‌های راست و چپ مغز هر کدام در درک و تحلیل برخی صداهای خاص قدرت دارند و چیزی که واضح است قدرت نیم‌کره راست مغز، یعنی همان نیم‌کره‌ای که چپ دست‌ها بیشتر به کار می‌گیرند قدرت بیشتری در تحلیل و شناخت تغییرات ریز و دقیق در صداها دارد.

چپ دست‌ها هنرپیشه‌های قوی‌تری هستند

هنر و خلاقیت چپ‎‌دست‌ها بالاتر از راست دست‌ها است. جالب است بدانید با مطالعه‌های انجام شده پی برده اند که چپ دست‌ها در انتخاب یک کار و روش، کمتر به نقاط منفی آن فکر می‌کنند و به همین خاطر قدرت ایده پردازی و خلاقیت آن‌ها بالاتر است.

چپ دست‌ها در مسابقه‌های ورزشی هم شما را شکست خواهند داد

اگر نگاهی به تاریخ ورزش و قهرمانان جهانی بیندازید، متوجه می‌شوید که تعداد بالایی از قهرمانان ورزشی چپ دست بوده اند، به‌ویژه در ورزش‌هایی مانند گلف و تنیس. در حقیقت چپ دست‌ها در ورزش‌هایی که نیاز به تمرکز بیشتر دارد موفق‌ترند، مانند تنیس، بوکس، بیس بال و بولینگ.



در تغییر چپ دستی نباید اجباری باشد

این عقیده وجود دارد که راست یا چپ دستی وراثتی است و چنان‌چه بخواهند به زور آن را تغییر دهند، ممکن است کودک به اختلالات عصبی، مانند لکنت زبان دچار شود.

تغییر از چپ دستی به راست دستی امکان پذیر است، ولی نباید فراموش کرد که هرچه دیرتر اقدام شود به همان نسبت نیز دشوارتر خواهد بود، باید توجه داشت که این تغییر می‌تواند باعث ناراحتی و هیجانی شدن کودک شد و هنگامی که این تغییر با زور و اجبار باشد ممکن است سبب لکنت زبان نیز شود.

البته این بدان معنی نیست که اگر بخواهیم چپ دستی را به راست دستی تغییر دهیم، دچار لکنت زبان خواهیم شد، بلکه تأثیر ناراحتی و هیجان‌های همراه است که باعث این اختلالات می‌شود و به‌طور عمول پس از آن‌که تغییر صورت گرفت و ناراحتی و هیجان کاهش پیدا می‌کند این اختلالات نیز از بین می‌رود. نکته مهمی که در تغییر چپ دستی وجود دارد این است که نباید در این کار اجبار وجود داشته باشد، به‌خصوص زمانی که کودک یه شدید به حفظ چپ دستی خود تمایل دارد، نباید دخالتی کرد، اگر به کودک اجبار شود یا مقاومت او را در حفظ چپ دستی نادیده بگیریم ممکن است آسیب‌های جسمی و روانی جبران ناپذیری به او وارد سازیم.

درصد معنا داری از ایرانی‌ها با دست راست و درصد معنا داری از غربی‌ها با دست چپ می‌شمارند

مطالعات نشان می‌دهد که ۹۶ درصد افراد راست دست زمانی که بیهوش بوده‌اند توقف در گفتار نیم‌کره چپ را نشان داده‌اند، در صورتی که در حالت مشابه گفتار نیم‌کره چپ فقط در ۷۰ درصد افراد چپ دست توقف داشته است. تحقیقات همچنین نشان می‌دهد که درصد معنا داری از ایرانی‌ها با دست راست و درصد معنا داری از غربی‌ها با دست چپ می‌شمارند.

حیوانات چپ دست

انسان از معدود حیواناتی است که دست چپ یا راستش توانایی بیشتری دارد. اغلب حیوانات توانایی دست و پاهایشان به طور مساوی است؛ حتی میمون‌ها که در میان حیوانات بیش از همه به انسان‌ها نزدیک هستند. اما برخی حیوانات از جمله کانگوروها، بیشتر از پای چپ خود استفاده می‌کنند یا تحقیقات نشان می‌دهد که ۹۰ درصد مواقع طوطی‌ها خوردنی‌ها را با پای چپ برمی‌دارند.

بشر اولیه هم چپ دست بوده است

 مثل خیلی از آدم‌های امروزی، انسان‌های نخستین هم راست دست بوده‌اند، اما شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد انسان‌های نئاندرتال در ۵۰۰ هزار سال پیش چپ دست بوده‌اند. زنان و مردان غارنشین در آن زمان گوشت خام می‌خوردند و به دلیل سفت بودن گوشت از ابزاری برای بریدن آن استفاده می‌کردند؛ از یک تکه سنگ، و باستان‌شناسان از روی جهتِ خراش‌هایی که در اثر ضربه سنگ روی دندان آن‌ها ایجاد شده بود، نتیجه گرفته‌اند که آنها سنگ را در دست چپ خود می‌گرفتند.

رهبران و مشاهیر چپ دست

با وجود اینکه چپ‌دست‌ها درصد کمی از جمعیت جهان را تشکیل میدهند اما خیلی از آنها شغل‌های بسیار مهمی داشته اند. چند تن ازدروسای جمهوری پیشین آمریکا چپ‌دست بودند از جمله جرالد فورد، بیل کلینتون و باراک اوباما.

روسای جمهور چپ دست آمریکا: جرالد فورد، بیل کلینتون و باراک اوباما

در بریتانیا، دیوید کامرون، نخست وزیر پیشین یا وینستون چرچیل، نخست وزیر مشهور این کشور در دوران جنگ جهانی دوم در زمره چپ‌دست‌ها هستند. شاهزاده ویلیام، پادشاه آینده بریتانیا نیز چپ دست است. جد شاهزاده ویلیام یعنی جورج ششم هم ذاتا چپ دست بود اما پدرش جورج پنجم او را مجبور کرد که با دست راست بنویسد.

پرنس ویلیام

وقتی چپ دست بودن درست نبود

مثل جورج ششم، جد شاهزاده ویلیام در گذشته خیلی پیش می آمد که افراد چپ دست را مجبور کنند از دست راستشان برای انجام کارها استفاده کنند. در بریتانیا تا همین چند وقت پیش بچه های چپ دست را مجبور می‌کردند از دست راستشان برای انجام کارها استفاده کنند. هنوز در برخی از کشورها این اتفاق می‌افتد.

در برخی از مناطق جهان، دست چپ ناپاک شمرده و استفاده از آن بی ادبی محسوب می‌شد.

مثلا اگر شما چپ دست بودید و به هند، پاکستان، بنگلادش، اندونزی، نپال و یا خاورمیانه سفر میکردید، خوردن غذا، برداشتن اشیا و دادن آن با دست چپ به کسی حمل بر بی ادبی می‌شد.

حتی در زبانهای مختلف هم درباره کلمه چپ، بار منفی وجود دارد.

مثلا در فارسی معنای کلمه چپ، ناراست، لوچ، واژگون و حتی دشمنی آمده است.

یا در زبان فرانسه کلمه gauche هم به معنای چپ است هم به معنای شلخته و دست و پا چلفتی. یا در انگلیسی، کلمه چپ left از واژه انگلو ساکسون lyft به معنای ضعیف آمده است و واژه راست به معنای بر حق بودن و درست بودن است.

برای مطالعه شما :

گپ و گفت با کامبیز شریف، مجسمه ساز

اتهام جادوگری به چپ دست‌ها

در خیلی از فرهنگ‌ها چپ دستی به عنوان یک ویژگی منفی شمرده و در گذشته حتی جرم محسوب می‌شد. افراد چپ دست بدیمن و حتی مظهر شر تلقی میشدند و کلمه  شوم  در انگلیسی از واژه لاتین به معنای چپ گرفته شده است.

در قرون وسطی در بریتانیا، چپ‌ دست‌ها به ارتباط با شیطان و جادوگری متهم می‌شدند، اتهامی که مجازاتش سوختن در آتش بود.

خوشبختانه امروزه چپ دستها فقط ممکن است نگران دست خط خود باشند. تحقیقات نشان می‌دهد که به مرور زمان بر تعداد چپ دست‌ها افزوده شده است البته ممکن است دلیل زیاد شدن تعداد چپ دست‌ها این باشد که قبلا افراد چپ دست بودن خود را پنهان می‌کردند.