استفاده از مطالب، تصویرسازی ها، عکس ها، فیلم ها و پادکست ها با ذکر منبع و لینک مستقیم به وب سایت پلاك 52 بلامانع است.
استان یزد یکی از زیباترین استان‌های ایران است که با وجود اقلیم خشک، جاذبه‌های گردشگری و تاریخی زیادی دارد. شهرستان میبد در ۵۰ کیلومتری شمال غربی یزد بیشترین جمعیت بعد از مرکز استان را داراست. این شهرستان شامل یک بخش مرکزی و دو بخش بفروئیه و ندوشن و ۱۶ روستا است.
میبد، کانون یکجانشینی در ایران
میبد دومین مرکز شهری و تجاری استان یزد است و تراکم جمعیت نسبتاً بالایی دارد. این شهر یکی از کانون های اولیه یکجانشینی درایران است و به واسطه بافت تاریخی ارزشمند تمام شهر در فهرست آثار تاریخی ایران به ثبت رسیده است و به لحاظ موقعیتی و جغرافیایی یکی از مناطق گردشگری ایران به شمار می رود.
این شهر از نظر ذخایر معدنی بسیار غنی بوده و اساس اقتصاد آن بر صنعت استوار است. کارخانه های متعدد کاشی و سرامیک سازی، میبد را به قطب صنعت کاشی و سرامیک ایران تبدیل کرده است.
شهر میبد چگونه ساخته شد؟
میبد در عصر پادشاهی قباد (پادشاه ساسانی) ساخته شده و دلیل ساخت شهر اینگونه روایت شده است:
یکی از فرزندان شاه به نام موبد بیمار شد و پزشکان هوای این منطقه را برای او بهبودی بخش دانستند، از این‌رو با ایجاد این شهر و بنای قلعه‌ای، آن را موبدگر خواندند که به مرور زمان گرد از بین رفته و موبد را میبد لقب دادند.
کلمه میبد که از لغت‌های فارسی میانه است، نشانه‌ای از دوران ساسانی است. در آثار تاریخی و جغرافیایی عصرهای نخستین پیش از اسلام، بارها این اسم آورده شده است.
مردم این شهرستان مسلمان و شیعه هستند و به زبان فارسی و لهجه شیرین یزدی سخن می گویند. ازجمله سوغاتی‌های خوشمزه میبد و یزد می‌توان به قطاب، پشمک، لوز، شیرینی حاجی بادوم، نان پنجره‌ای، نان برنجی و حلوا ارده و از صنایع‌دستی میبد می‌توانیم به سرامیک و سفال اشاره کرد.
نارین قلعه میبد
نارین قلعه روی تپه‌ای به ارتفاع ۲۵ متر با شیب کم از قسمت جنوب به شمال (قسمت‌هایی از قلعه که در حاشیه‌های بخش جنوبی شهر قرار گرفته‌اند، بالغ بر ۲۰ متر نسبت به قسمت‌های واقع شده در شمال، از ارتفاع بیشتری برخوردار هستند) قرار گرفته است. موقعیت نارین قلعه روی این تپه به گونه‌ای است که با ایستادن برفراز آن، می‌توان به تمامی شهر میبد و اطراف آن اشراف داشت.
نارین قلعه میبد را به دوره‌های تاریخی متعددی نسبت می‌دهند که علت آن هم کشف‌های متعددی است که در محدوده‌ی آن صورت گرفته است. مثلا براساس کشف سکه‌ای از دوران ساسانیان، برخی باستان‌شناسان تاریخچه این قلعه را به دوران حکومت ساسانیان نسبت می‌دهند. همچنین، کاوشگران طی حفاری ها، تکه های سفالی کشف کردند که روی آن تصویر موجودی نیمه انسان-نیمه حیوان نقش بسته است.
مطالعه این مطالب را پیشنهاد می کنیم:
این تصویر شباهت بسیاری به نقش‌نگاره‌های هزاره‌ی سوم قبل از میلاد مسیح که متعلق به تمدن عیلامی‌ها است، دارد. حتی یکی از تاریخ‌نویسان بومی، بنا بر افسانه‌ای، احداث این بنا را به سلیمان نبی نسبت داده است. اما آنچه مسلم است، نارین قلعه متعلق به دوران پیش از اسلام بوده و از کهن‌ترین تمدن بشری تاریخ یزد برخوردار است.
آشنایی با معماری قلعه
معماران برای این قلعه هفت طبقه، چهار برج گرد و مرتفع تعبیه کرده‌اند که متأسفانه امروز تنها بخش مرکزی آن‌ها برجای مانده است. ساخت اتاق‌های فراوان و تو در تو از دیگر بخش‌های معماری قابل توجه در این قلعه استوار است. بسیاری از این اتاق‌ها به دلیل حضور در قسمت‌ها و طبقات زیرین قلعه و فروریختن راهرو‌ها، قابل دسترسی و اکتشاف نیستند. دژ این قلعه دارای دو قسمت مردم‌نشین و شاه‌نشین بوده است که بعد از طی مسیری حلزونی از دربند اول به سمت بالا به سه طبقه شاه‌نشین می‌رسیدند. در قسمت شاه‌نشین ساختارهای معماری از دوره‌های مختلف به ویژه از دوره ساسانیان به چشم می‌خورد.
در تمامی شهر‌قلعه‌های ایران، حفر خندق بخشی از امور دفاعی شهر بوده و در طراحی این شهر‌قلعه نیز حفر خندق را به دلیل انجام امور دفاعی و نظامی در مقابل تجاوز و حمله بیگانگان در نظر گرفته‌اند. این قلعه به لحاظ ساختار دفاعی با پنج حصار و دربند از ساختار پیچیده و منحصر به فردی بنا شده است که تقریبا نفوذ دشمن به داخل قلعه را غیر ممکن می‌ساخته است.
نارین قلعه چهار برج گرد بلند دارد و باید دانست که آنچه امروز از آن باقی مانده قسمت مرکزی آن است و نشانه هایی از برج ها و باروها در روستای کوچک(کوشک) از آن باقی است. کوشک یا کوچک نزدیک ترین روستا به دژ بوده است و بیشتر آن را باغ ها و قنات ها و آسیاب در بر می گرفته است. تا همین نزدیکی ها زیباترین بادگیرها و خانه ها و کوچه های مسقف بسیار قدیمی در جهان را در این محله ی زیبا می توانید شاهد باشید.
تاریخ مصور شهرسازی باستان
شهر‌قلعه‌ها، نوعی تاریخ مصور شهرسازی هستند که از دوران باستان به یادگار مانده اند. نارین قلعه‌ی میبد نیز بعد از ارگ بم، بزرگترین شهر قلعه خشتی ایران است که دارای ساختاری همانند ساختار ارگ بم بوده و چشم هر بیننده‌ای را می‌نوازد. جالب است بدانیم بناهای دیگری در کشورمان با اسم نارین قلعه ثبت شده‌اند که هر کدام در شهرهای مختلفی مانند اردبیل، نائین، سردرود و سمنان واقع هستند.
عکس ها : غلامرضا شهدادیان
