شجریان در آیینه ی زندگی (۱ مهر ۱۳۱۹ – ۱۷ مهر ۱۳۹۹) 

محمدرضا شجریان خواننده بزرگ موسیقی سنتی ایرانی در ۱ مهرماه ۱۳۱۹ در مشهد دیده به جهان گشود و در ۱۷ ام مهر ۱۳۹۹ در بیمارستان جم در هشتاد سالگی درگذشت.

از خانواده ی استاد شجریان چه می دانیم؟

محمدرضا شجریان درباره ی پدربزرگ و پدرش می گوید:

پدر بزرگم (علی اکبر) صدای بسیار رسایی داشته و به زیبایی آواز می‌خوانده‌است. او از مالکین بزرگ مشهد بود و از خواندن در جمع پرهیز داشته، گاه برای دوستان سرشناسی که به دیدارش می‌آمده‌اند می‌خوانده ‌است. پدرم مهدی از صدای پر طنین و رسا برخوردار بود و در جوانی آواز خواندن را شروع می‌کند ولی خیلی زود در محیط بسته و سنتی به قرائت قرآن رو آورده و تا آخر عمر بر همان عقیده باقی ماند و آواز را رها کرد و در قرائت قرآن جایگاه خاصی در مشهد پیدا نمود و شاگردان زیادی برای تلاوت قرآن تربیت کردکه از جمله خود اینجانب است. پدرم مهدی از صدای پر طنین و رسا برخوردار بود و در جوانی آواز خواندن را شروع می‌کند ولی خیلی زود در محیط بسته و سنتی به قرائت قرآن رو آورده و تا آخر عمر بر همان عقیده باقی ماند.

محل تولد و دوران کودکی شجریان

محمدرضا شجریان در اول مهر ۱۳۱۹ در مشهد متولد شد. در بیست و نه سالگی پدرش به دنیا آمد و از چهار سالگی به مجالس قرائت پدر می رفت. در دوازده سالگی قرائتش از رادیو مشهد پخش شد. تا قبل از سال ۱۳۴۶ که شجریان به تهران مهاجرت کند در رادیو مشهد به صورت افتخاری قرآن می خواند. در سال ۱۳۳۱ برای نخستین بار صدایش از رادیو خراسان پخش می‌شود. یک سال بعد وی عنوان شاگرد ممتاز را در بین دانش آموزان مشهدی از آن خود می‌کند و سپس در دبیرستان شاه رضا تحصیلات خود را پی می‌گیرد.

محمدرضا شجریان در اول مهر ۱۳۱۹ در مشهد متولد شد. در بیست و نه سالگی پدرش به دنیا آمد و از چهار سالگی به مجالس قرائت پدر می رفت.

آشنایی شجریان با موسیقی

شجریان در سال ۱۳۳۶ به دانشسرای مقدماتی در مشهد می‌رود و از همین سال است که برای نخستین بار با یک معلم موسیقی به نام جوان ‌آشنا می‌شود. آشنایی با سنتور باعث  می شود شجریان در سال ۱۳۳۶ به دانشسرای مقدماتی در مشهد برود و از همین سال است که برای نخستین بار با یک معلم موسیقی به نام جوان ‌آشنا شود. برای فراگیری نت و سنتور نزد آقای جلال اخباری رفته و شروع به سنتور سازی می کند و برای بهتر کردن صدای سنتور تجربه‌های خود درموسیقی را گسترش دهد.

در سال ۱۳۴۶ پس از سالها تدریس در مدارس مشهد به تهران مهاجرت می کند و با احمد عبادی آشنا شده و همچنین در کلاس درس استاد اسماعیل مهرتاش از استادان به نام موسیقی و تار شرکت کرد. همچنین با استاد نور علی خان برومند آشنا می‌شود و به آموزش سبک وشیوه آوازی طاهر زاده نزد وی مشغول می‌شود. نزد استاد دوامی به آموختن ردیف‌های آوازی مشغول می شود.

محمدرضا شجریان در آینه زندگی

ازدواج و فرزندان شجریان

وی دو بار ازدواج کرده است بار اول سال ۱۳۴۰ با فرخنده گل‌افشان ازدواج کرد که حاصل آن سه دختر به نام‌های فرزانه راحله، افسانه و مژگان و یک پسر همایون بود.

پس از جدایی از خانم گل افشان در سال ۱۳۷۱ با کتایون خوانساری ازدواج کرد. حاصل ازدواج دوم او پسری به‌نام رایان است که در سال ۱۳۷۶ در ونکوور کانادا متولد شده‌است.

آغاز فعالیت حرفه ای شجریان در موسیقی

اولین برنامه ی شجریان در رادیو ایران با عنوان برگ سبز شماره ی ۲۱۶ در شب جمعه ۱۵ آذر ماه پخش شد. اما به دلیل مخالفت پدرش با آواز خوانی او با نام مستعار سیاوش بیدکانی تا سال ۱۳۵۰ خورشیدی و بعد با کسب اجازه پدرش در رادیو و تلویزیون با نام خودش به فعالیت پرداخت.

پرفروش ترین آثار شجریان

از استاد شجریان ۵۹ آلبوم موسیقی منتشر شده است. آلبوم بیداد اثر محمدرضا شجریان و پرویز مشکاتیان، آلبوم دلشدگان اثر محمدرضا شجریان و حسین علیزاده، آلبوم نوا مرکب خوانی و همچنین آلبوم دود عود اثر محمدرضا شجریان و پرویز مشکاتیان، از پرفروش ترین آثار ایشان و موسیقی سنتی ایرانی است

معروفترین و برجسته ترین شاگردان استاد شجریان

همایون شجریان، ایرج بسطامی، محمد اصفهانی، سینا سرلک، حسام الدین سراج، معصومه مهرعلی، مجتبی عسگری معروف ترین شاگردان استاد هستند.

جوایز استاد شجریان

نشان شوالیه هنر و ادبیات فرانسه در سال ۲۰۱۴ ، مدال پیکاسو از سوی یونسکو ۱۹۹۹، نشان عالی هنر برای صلح، مدال موزارت از سوی یونسکو ۲۰۰۶، جایزه بیتا از سوی دانشگاه استنفورد ۲۰۱۰، جشنواره موسیقی بنیاد آقاخان جایزه ویژه  خداوندگار موسیقی  را به محمدرضا شجریان تقدیم کرد . در دهه ۸۰ و در دو دوره به خاطر آلبوم های فریاد و بی تو به سر نمی شود نامزد جایزه گرمی شد.

شجریان و دیگر هنرها

محمدرضا شجریان از سال ۱۳۴۴ به فراگیری خط نستعلیق نزد ابراهیم بوذری و حسین میرخانی پرداخت. دارای درجه ممتاز در خط نستعلیق بود. محمدرضا شجریان در سال ۱۳۸۹ آثار خطاطی خود را در نمایشگاهی در تالار وحدت به همراه منتخبی از خوش‌نویسان معاصر به نمایش گذاشت.همچنین علاقه فراوانی به باغبانی، عکاسی، نجاری و کوهنوردی داشت.

محمدرضا شجریان در دورانی نوجوانی و جوانی ورزشکار قهاری بوده و در رشته های گوناگونی چون فوتبال و والیبال و دو و میدانی فعالیت می کرده است.

مطالعه کنید: تنها حضور شجریان در فانوس خیال

چنین هنرمندی، ورزشکار می شود؟ آری می شود.

محمدرضا شجریان در دورانی نوجوانی و جوانی ورزشکار قهاری بوده و در رشته های گوناگونی چون فوتبال و والیبال و دو و میدانی فعالیت می کرده است. در رشته دو و میدانی و به عنوان قهرمان پرش سه گام در سال ۱۳۴۶ در رقابت‌های آموزشگاهی مشهد مدال طلا گرفته است.

شجریان همچنین از طرفداران تماشای مسابقات فوتبال نیز بود. از جمله اینکه او در ورزشگاه آزادی در بازی پرسپولیس – بایرن مونیخ و همچنین بازی ایران – آلمان در زمان مربیگری برانکو ایوانکوویچ و در رقابت‌های مقدماتی جام جهانی ۲۰۰۶ حاضر شده و به تشویق تیم مورد علاقه اش می پردازد.

همسایگان ابدی شجریان چه شخصیت هایی هستند؟

پیکر استاد شجریان در محوطه آرامگاه طوس به خاک سپرده شد. پیکر مرحوم اخوان ثالث در اواخر دهه ۶۰ خورشیدی در باغ آرامگاه فردوسی در توس به خاک سپرده شده است.

نوش گوشتان: سرو باغ ملکوت با صدای افشین حر

خاکسپاری افراد در این مکان ممنوع بوده و در آن زمان هم ظاهرا با دستور رییس جمهور وقت انجام شده است. ضمن آنکه در سال‌های بعد، در این سوی نرده‌های باغ آرامگاه فردوسی، در خارج از محوطه، مقبرالشعرای توس طراحی شد که تاکنون پیکر تعداد قابل توجهی از شاعران خراسانی، از جمله محمد قهرمان و عماد خراسانی در آنجا به خاک سپرده شده است.