یکی از مباحث مهم در فرهنگ و ادبیات هر کشوری، ارتباط یا عدم ارتباط با متن های قدیمی و کهن است. همه ی کشورها می کوشند که ضمن حفظ و حراست آثار مکتوب فرهنگی شان، ارتباط نسل های تازه را با آن آثار زنده نگه دارند؛ اما در کشور ما این نکته باعث چالش های فراوان شده و ارتباط مورد نظر تا حدود زیادی از میان رفته است.

علت های متعددی را برای عدم ارتباط مورد نظر می توان بر شمرد، که یکی از مهم ترین آن ها تغییر زبان و ساده شدن آن است. زبانی که ما امروزه برای ارتباط با یکدیگر از آن بهره می بریم ، نسبت به آنچه نویسندگان ما، از حدود هزار سال پیش برای نوشتن به کار می برده اند، بسیار تفاوت دارد. یکی از علت های این تفاوت هم رسمی و اجباری شدن زبان عربی و همچنین استفاده بیش از اندازه ی آرایه های ادبی و جمله های عربی، برای نشان دادن دانش و به نوعی فخر فروشی نویسندگان به مردم و هم صنفان شان است.

حال باید راه گریز از این بن بست را جست و جو کرد. یکی از راه های مهم می تواند بازنویسی متون مورد نظر باشد و این بازنویسی می تواند در دو شکل ادبی و زبان صورت بگیرد، که صورت ادبی آن برای پژوهش گران و دانش جویان کاربرد دارد و صورت زبانی آن برای عامه مردم .

 

از محمد مفتاحی بیشتر بخوانید:

نگاهی به کتاب زنان مودب اثر بنفشه حجازی

نگاهی به ریشه های مردسالاری در ادبیات کهن پارسی: با زنان مشورت نکنید!

 

البته باید یادآور شویم که در این مورد، کتاب های گوناگون نوشته و بازنویسی های مختلف انجام شده است؛ اما کتاب های مورد نظر، بیش تر بر آثار شناخته شده نوشته شده اند و برای نمونه در مورد اثر مهمی چون «نفثه المصدور» پیش از این بازنویسی ساده ای، که قابل فهم برای عموم مردم باشد، نوشته نشده بود تا این که دکتر ماه نظری به همراه سماء محمدی به نوشتن این بازنویسی همت گماشتند.

«نفثه المصدور» در لغت خلطی است که مبتلا به درد سینه، از سینه بیرون می اندازد و در معنی کنایی، بیان درد و اندوهی است که انسان را می آزارد. این کتاب نوشته ی محمد بن احمد بن علی محمد منشی نسوی ملقب به شهاب الدین است. وی از نویسندگان و منشیان مشهور نیمه ی اول قرن هفتم و کتابش کتابی تاریخی- ادبی است. وی که در آخرین جنگ شاهزاده شجاع الدین، با مغولان، هم راه او بود، خاطراتش را از آن جنگ و شکست نوشته است.

در این کتاب ، ضمن بیان تاریخ قتل و غارت مغولان، ارادت و عواطف قلبی خود را نسبت به شجاع الدین به رشته تحریر در آورده است. کتاب شرح ماموریت های نویسنده، اشاره به اعمال و رفتار وزرا و حکام محلی، سرزنش کردن فرصت طلبان، کیمیا شدن مروت و جوان مردی و مرثیه برای کشورمان ایران است.

خواندن این کتاب با بازنویسی دکتر ماه نظری، برای علاقه مندان فرهنگ و ادبیات ایران، لطفی دیگر دارد؛ زیرا ایشان در صفحه های زوج متن اصلی را آوردند و در صفحه های فرد و درست رو به روی آن، بازنویسی متن را. خواندن این کتاب که با تیراژ هزار جلد، امسال در انتشارات راشدین، منتشر شده است به همه علاقه مندان ادبیات پارسی توصیه می شود. کتاب مختصری که صفحه های آن به دویست نمی رسد و ما برای آشنایی بیشتر ، در شماره ی بعدی مجله مقداری از آن را خواهیم خواند.